Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στην Κάτω Μεριά
Το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στην Κάτω Μεριά της Αμοργού, είναι το μεγαλύτερο πανηγύρι σε ολόκληρη τη νησιωτική Ελλάδα με πλήθος κόσμου να δίνει κάθε χρόνο το παρών στο νησί, μόνο και μόνο για να παρευρεθεί σε αυτή τη μεγάλη γιορτή.
Περίπου 3.500 – 4.000 άτομα την παραμονή της εορτής 25 Ιουλίου παρευρίσκονται στον εσπερινό και τιμούν με την παρουσία τους την Αγία.
Οι Αμοργιανοί προετοιμάζονται για αυτή την ημέρα από της Αγίας Μαρίνας στις 17 Ιουλίου.
Όλος ο κόσμος προσφέρει στην εκκλησία σιτάρι προκειμένου να γίνει αλεύρι και να φτιαχτούν με αυτό τα ψωμιά. Είναι η μέρα που κοσκινίζεται το αλεύρι, καθαρίζεται το σησάμι και το γλυκάνισο, υλικά τα οποία απαιτούνται για να φτιαχτούν τα ψωμιά.
Το ζύμωμα ξεκινά στις 23 Ιουλίου το μεσημέρι και τελειώνει το βράδυ της επόμενης ημέρας. Τα 800 περίπου χειροποίητα ψωμιά, ψήνονται σε παραδοσιακό ξυλόφουρνο. Είναι μαύρο ψωμί φτιαγμένο από ντόπιο αλεύρι και προζύμι, τα “εφτάζυμα” όπως τα ονομάζουν.
Επίσης και στις 23 Ιουλίου ξεκινούν οι εργασίες για την παρασκευή των φαγητών.
Για τις ανάγκες αυτού του πανηγυριού της Αμοργού, διατίθενται 3 τόνοι κρέατος, αιγοπρόβατα, μοσχάρι και χοιρινό, καθώς και οι πατάτες τα οποία είναι προσφορά πίστης προς την Αγία Παρασκευή. Μαγειρεύονται σε μεγάλα καζάνια περίπου 13-15 τον αριθμό, σε παραδοσιακές παραστιές.
Στις 25 Ιουλίου σε όλο τον κόσμο, προσφέρονται σε πήλινα τα φαγητά που με πολύ κόπο και μεράκι έχουν φτιάξει οι Αμοργιανοί, το παραδοσιακό αμοργιανό πατατάτο, κριθαράκι γιουβέτσι, το κοφτό με στάρι και αμοργιανή μυζήθρα, το ξιδάτο για το ξημέρωμα, τα ρεβίθια και πιλάφι με χταπόδι για τους νηστεύοντες καθώς και το εφτάζυμο μαύρο ψωμί.
Με άφθονο κρασί, βιολιά και λαούτα το κέφι και ο χορός κρατά ως το ξημέρωμα την προπαραμονή και την παραμονή της εορτής.
Το βράδυ οι ντόπιοι θα ξαναγεμίσουν τα καζάνια για να είναι έτοιμοι για την επόμενη ημέρα.
Ανήμερα της γιορτής της Αγίας στις 26 Ιουλίου και μετά τη λειτουργία που τελείται στην εκκλησία προσφέρεται στον κόσμο πατατάτο και ξυδάτο.
Το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής αποτελεί μια μοναδική εμπειρία.
Περίπου 90 άτομα εργάζονται με ευλάβεια εθελοντικά νυχθημερόν για μια εβδομάδα κάθε χρόνο και τιμούν την προστάτιδα τους διοργανώνοντας την μεγαλύτερη γιορτή σε όλο το Αιγαίο.
Την εκκλησία περιστοιχίζουν δωμάτια για τη φιλοξενία όσων εθελοντικά υπηρετούν την Χάρη Της, για να οργανωθεί και να διεκπεραιωθεί η πανήγυρης. Παραπλεύρως υπάρχει μαγειρείο, σφαγείο, παραδοσιακός ξυλόφουρνος, πέτρινες τραπεζαρίες και αποθήκες.